PODWYŻKI KOSZTÓW SĄDOWYCH W SPRAWACH CYWILNYCH
Dnia 21 sierpnia 2019 r. wchodzą w życie zmiany wprowadzone w ustawie o kosztach sądowych w sprawach cywilnych z dnia 28 lipca 2005 r. Związane jest to ze znacznymi podwyżkami kosztów sądowych, które będą musiały ponieść Strony.
Poniżej przedstawiam najistotniejsze zmiany.
Photo by lucas Favre on Unsplash.
PRZEPISY OGÓLNE
Zrewolucjonizowano przepis art. 12 i 13 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. Mianowicie, opłatę stałą pobiera się w sprawach o prawa niemajątkowe oraz we wskazanych w ustawie niektórych sprawach o prawa majątkowe, w wysokości jednakowej, niezależnie od wartości przedmiotu sporu lub wartości przedmiotu zaskarżenia. Opłata stała nie może być niższa niż 30 złotych i wyższa niż 10 000 złotych (już nie 5 000 złotych).
Natomiast w sprawach o prawa majątkowe pobiera się od pisma opłatę stałą ustaloną według wartości przedmiotu sporu lub wartości przedmiotu zaskarżenia wynoszącej:
1) do 500 złotych – w kwocie 30 złotych;
2) ponad 500 złotych do 1500 złotych – w kwocie 100 złotych;
3) ponad 1500 złotych do 4000 złotych – w kwocie 200 złotych;
4) ponad 4000 złotych do 7500 złotych – w kwocie 400 złotych;
5) ponad 7500 złotych do 10 000 złotych – w kwocie 500 złotych;
6) ponad 10 000 złotych do 15 000 złotych – w kwocie 750 złotych;
7) ponad 15 000 złotych do 20 000 złotych – w kwocie 1000 złotych;
Wprowadzono więc tzw. „widełki” zamiast 5 % wartości przedmiotu sporu lub przedmiotu zaskarżenia (jednak nie mniej niż 30 złotych i nie więcej niż 100 000 złotych), ale już w sprawach o prawa majątkowe przy wartości przedmiotu sporu lub wartości przedmiotu zaskarżenia ponad 20 000 złotych pobiera się od pisma właśnie opłatę stosunkową wynoszącą 5% tej wartości, nie więcej jednak niż 200 000 złotych.
Dodano także następujące zapisy:
– w sprawach o roszczenia wynikające z czynności bankowych od strony będącej konsumentem lub osobą fizyczną prowadzącą gospodarstwo rodzinne przy wartości przedmiotu sporu lub wartości przedmiotu zaskarżenia wynoszącej ponad 20 000 złotych pobiera się opłatę stałą w kwocie 1000 złotych (już nie 5 % wartości przedmiotu sporu lub przedmiotu zaskarżenia, jednak nie mniej niż 30 złotych i nie więcej niż 10 000 złotych);
– w sprawach o roszczenia wynikające z art. 36 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. z 2018 r. poz. 1945 oraz z 2019 r. poz. 60, 235, 730 i 1009) przy wartości przedmiotu sporu lub wartości przedmiotu zaskarżenia wynoszącej ponad 20 000 złotych pobiera się opłatę stałą w kwocie 1000 złotych;
– w sprawach o usunięcie niezgodności treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym, pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności, zwolnienie zajętego przedmiotu od egzekucji – przy wartości przedmiotu sporu lub wartości przedmiotu zaskarżenia wynoszącej ponad 40 000 złotych pobiera się opłatę stałą w kwocie 2000 złotych;
– w sprawach o prawa majątkowe dochodzone w postępowaniu grupowym opłata stała lub stosunkowa wynosi połowę opłaty ustalonej zgodnie z art. 13, art. 13a i art. 13b, jednak nie mniej niż 100 złotych i nie więcej niż 200 000 złotych (już nie 2 % wartości przedmiotu sporu lub przedmiotu zaskarżenia, jednak nie mniej niż 30 złotych i nie więcej niż 100 000 złotych).
Istotna zmiana dotyczy również opłaty od wniosku o zawezwanie do próby ugodowej. Obecnie należy ją obliczać jako 1/5 części opłaty od pozwu (już nie 40 złotych/300 złotych).
Wzrosła również wysokość opłaty tymczasowej. Określono jej granice od 30 złotych do 2000 złotych (już nie do 1 000 złotych), a w sprawach dochodzonych w postępowaniu grupowym od 300 złotych do 20 000 złotych (już nie od 100 złotych do 10 000 złotych).
Photo by Sabine Peters on Unsplash.
Warto zwrócić uwagę na zupełne novum w ustawie o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. Mianowicie:
– w sprawach, w których powód przed wytoczeniem powództwa wziął udział w mediacji prowadzonej na podstawie umowy o mediację zgodnie z ustawą z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego lub podjął próbę rozwiązania sporu przez złożenie wniosku o rozpatrzenie sporu przez właściwy sąd polubowny ustanowiony ustawą w celu rozpatrywania sporów konsumenckich albo wniosku o wszczęcie postępowania w sprawie pozasądowego rozwiązania sporu konsumenckiego, opłata stała lub stosunkowa od pozwu podlega obniżeniu o dwie trzecie, nie więcej jednak niż o 400 złotych ;
– wprowadzono opłatę stałą w kwocie 100 złotych od wniosku o doręczenie orzeczenia albo zarządzenia z uzasadnieniem zgłoszonego w terminie tygodnia od dnia ogłoszenia albo doręczenia tego orzeczenia albo zarządzenia. Jednak w przypadku wniesienia środka zaskarżenia opłatę uiszczoną od wniosku o doręczenie orzeczenia albo zarządzenia z uzasadnieniem zalicza się na poczet opłaty od środka zaskarżenia. Należy jednak pamiętać, że ewentualna nadwyżka nie podlega zwrotowi;
– umieszczono opłatę stałą w kwocie 100 złotych od wniosku o wezwanie na rozprawę świadka, biegłego lub strony, jeżeli wniosek został złożony po zatwierdzeniu planu rozprawy. Natomiast w przypadku konieczności zarządzenia przymusowego sprowadzenia świadka pobiera się dodatkowo opłatę w kwocie 200 złotych.
Wprowadzono także zapis, iż opłacie podlega również pismo zawierające oświadczenie o rozszerzeniu powództwa lub jego zmianie w sposób powodujący wzrost wartości przedmiotu sporu. Opłatę od takiego pisma pobiera się w wysokości różnicy między opłatą należną od powództwa rozszerzonego lub zmienionego a opłatą należną sprzed rozszerzenia lub zmiany powództwa, nie niższej jednak niż 30 złotych.
WYSOKOŚĆ OPŁAT WE WSZYSTKICH RODZAJACH SPRAW
100 złotych (już nie 40 złotych)- tyle kosztować będzie zażalenie na postanowienie w przedmiocie oddalenia wniosku o wyłączenie sędziego lub ławnika; skazania na grzywnę strony, świadka, biegłego, tłumacza lub innej osoby oraz odmowy zwolnienia od grzywny; przymusowego sprowadzenia lub aresztowania świadka oraz odmowy zwolnienia od przymusowego sprowadzenia; wynagrodzenia i zwrotu kosztów poniesionych przez mediatora, biegłego, tłumacza, kuratora lub uprawnioną osobę trzecią oraz w przedmiocie należności świadka.
Również opłatę w wysokości 100 złotych (już nie 40 złotych) trzeba będzie uiścić od wniosku o wszczęcie postępowania nieprocesowego lub samodzielnej jego części, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej; apelacji, zażalenia, skargi kasacyjnej, skargi o wznowienie postępowania i skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia w sprawie, w której postępowanie nieprocesowe zostało wszczęte z urzędu oraz wniosku o zabezpieczenie dowodu.
Photo by Eric Muhr on Unsplash.
WYSOKOŚĆ OPŁAT W PROCESIE
SPRAWY Z ZAKRESU PRAWA CYWILNEGO I RODZINNEGO
Zmieniono zapis dotyczący ochrony niemajątkowych praw autorskich. Brzmi on następująco- w sprawach o:
1) ochronę praw autorskich i praw pokrewnych jak również dotyczących wynalazków, wzorów użytkowych, wzorów przemysłowych, znaków towarowych, oznaczeń geograficznych i topografii układów scalonych oraz ochronę innych praw na dobrach niematerialnych, w tym europejskich praw własności intelektualnej,
2) zapobieganie i zwalczanie nieuczciwej konkurencji –
pobiera się od pozwu opłatę stałą lub stosunkową w kwocie określonej w art. 13–13d od każdego roszczenia pieniężnego, a od każdego innego roszczenia stałą w kwocie 300 złotych.
Natomiast opłatę stałą w kwocie 200 złotych pobiera się od wniosku o:
1) zabezpieczenie dowodów, o których mowa w art. 80 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz. U. z 2019 r. poz. 1231);
2) zobowiązanie naruszającego autorskie prawa majątkowe lub innej osoby do udzielenia informacji lub udostępnienia dokumentacji, o których mowa w art. 80 ust. 1 pkt 2 i 3 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych;
3) zabezpieczenie dowodów, o których mowa w art. 2861 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 30 czerwca 2000 r. – Prawo własności przemysłowej (Dz. U. z 2017 r. poz. 776, z 2018 r. poz. 2302 oraz z 2019 r. poz. 501);
4) zobowiązanie naruszającego patent, dodatkowe prawo ochronne lub prawo z rejestracji do udzielenia informacji, o których mowa w art. 2861 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 30 czerwca 2000 r. – Prawo własności przemysłowej;
5) zabezpieczenie dowodów, o którym mowa w art. 36b ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 26 czerwca 2003 r. o ochronie prawnej odmian roślin (Dz. U. z 2018 r. poz. 432);
6) zobowiązanie naruszającego wyłączne prawo lub innej osoby do udzielenia informacji lub udostępnienia dokumentacji, o których mowa w art. 36b ust. 1 pkt 2 i 3 ustawy z dnia 26 czerwca 2003 r. o ochronie prawnej odmian roślin.
SPRAWY GOSPODARCZE
Idąc dalej, w sprawach gospodarczych, opłata stała w kwocie 5 000 złotych (już nie 2 000 złotych) pobierana jest od pozwu w sprawie o rozwiązanie spółki; wyłączenie wspólnika ze spółki; uchylenie uchwały wspólników lub uchwały walnego zgromadzenia spółki; stwierdzenie nieważności uchwały wspólników lub uchwały walnego zgromadzenia spółki; ustalenie istnienia lub nieistnienia uchwały organu spółki; uchylenie uchwały zgromadzenia obligatariuszy oraz stwierdzenie nieważności uchwały zgromadzenia obligatariuszy.
SPRAWY Z ZAKRESU PRAWA PRACY I UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH
W sprawach z zakresu prawa pracy oraz w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych i w sprawach odwołań rozpoznawanych przez sąd pracy i ubezpieczeń społecznych, nie pobiera się już opłaty podstawowej w wysokości 30 zł od pracowników. Taką opłatę pobiera się od pracodawcy i to wyłącznie od apelacji, zażalenia, skargi kasacyjnej i skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia. Jednakże w sprawach, w których wartość przedmiotu sporu przewyższa kwotę 50 000 złotych, od pracownika i pracodawcy pobiera się opłatę stosunkową od wszystkich podlegających opłacie pism.
Photo by Sabine Peters on Unsplash.
WYSOKOŚĆ OPŁAT W POSTĘPOWANIU NIEPROCESOWYM
SPRAWY Z ZAKRESU PRAWA O KSIĘGACH WIECZYSTYCH
Podwyższeniu z 60 złotych na 100 złotych uległa również opłata stała od wniosku o założenie księgi wieczystej; połączenie nieruchomości w jednej księdze wieczystej, która jest już prowadzona, niezależnie od liczby łączonych nieruchomości; odłączenie nieruchomości lub jej części; sprostowanie działu I-O; wpis ostrzeżenia o niezgodności stanu prawnego ujawnionego w księdze wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym a także dokonanie innych wpisów, poza określonymi w art. 42 i 43 ustawy.
SPRAWY Z ZAKRESU PRAWA SPADKOWEGO
Opłatę stałą w kwocie 100 złotych (już nie 50 złotych) pobiera się od wniosku o stwierdzenie nabycia spadku; zabezpieczenie spadku; sporządzenie spisu inwentarza; odebranie oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku.
SPRAWY Z ZAKRESU DZIAŁANIA KRAJOWEGO REJESTRU SĄDOWEGO
Wzrosła również opłata stała od wniosku o wykreślenie zastawu z rejestru zastawów z 50 złotych na kwotę 100 złotych. Podobnie zresztą wzrosła opłata stała od wniosku o uwierzytelnienie odpisu statutu z 40 złotych do 100 złotych.
WYSOKOŚĆ OPŁAT W POSTĘPOWANIU ZABEZPIECZAJĄCYM
Znacząco zmieniono również przepisy dotyczące wysokości opłat w postępowaniu zabezpieczającym. Brzmią one następująco: opłatę stałą w kwocie 100 złotych pobiera się od wniosku o:
1) udzielenie, zmianę lub uchylenie zabezpieczenia roszczenia;
2) wydanie, zmianę, uchylenie, stwierdzenie wygaśnięcia, zmianę wykonania, ograniczenie wykonania lub zakończenie wykonania europejskiego nakazu zabezpieczenia na rachunku bankowym;
3) uzyskanie informacji o rachunku bankowym, o którym mowa w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 655/2014 z dnia 15 maja 2014 r. ustanawiającym procedurę europejskiego nakazu zabezpieczenia na rachunku bankowym w celu ułatwienia transgranicznego dochodzenia wierzytelności w sprawach cywilnych i handlowych (Dz. Urz. UE L 189 z 27.06.2014, str. 59).
Natomiast od wniosku o udzielenie zabezpieczenia roszczenia pieniężnego złożonego przed wniesieniem pisma wszczynającego postępowanie pobiera się czwartą część (1/4) opłaty należnej od pozwu o to roszczenie. Ponadto uiszczoną opłatę zalicza się na poczet opłaty od pisma wszczynającego postępowanie, jeżeli zostało wniesione w terminie przewidzianym do tego w przepisach o zabezpieczeniu. W przypadku oddalenia wniosku termin ten wynosi dwa tygodnie od dnia doręczenia postanowienia, a jeżeli postanowienie zostało wydane na posiedzeniu jawnym – od dnia jego ogłoszenia.
OPŁATY KANCELARYJNE
Wysokość opłaty kancelaryjnej od dnia 21 sierpnia 2019 r. wynosi 20 zł za każde rozpoczęte 10 stron wydanego dokumentu (już nie 6 złotych za każdą rozpoczętą stronicę wydanego dokumentu).
Natomiast opłatę od wniosku o wydanie na podstawie akt zapisu dźwięku albo obrazu i dźwięku z przebiegu posiedzenia pobiera się w kwocie 20 złotych za każdy wydany informatyczny nośnik danych (już nie 15 zł za zapis).
Nie pobiera się już natomiast opłaty w podwójnej wysokości, jeśli dokumenty są sporządzone w języku obcym albo zawierają tabele.
Nie pobiera się również opłaty od pierwszego wniosku o wydanie na podstawie akt odpisu orzeczenia kończącego postępowanie z klauzulą wykonalności, złożonego przez stronę, która wszczęła postępowanie.
Natomiast opłatę od wniosku o wydanie kopii dokumentu, znajdującego się w aktach sprawy, pobiera się w kwocie 20 złotych za każde rozpoczęte 20 stron wydanej kopii (już nie 1 zł za każdą rozpoczętą stronicę wydanego dokumentu).
ZWOLNIENIE OD KOSZTÓW SĄDOWYCH
W przepisie art. 102 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, stanowiącym o warunkach zwolnienia osoby fizycznej od ponoszenia kosztów sądowych, dodano określenie narażenia na poniesienie uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny.
Jeśli chodzi natomiast o zwolnienie osób prawnych i tzw. ułomnych osób prawnych z ponoszenia kosztów sądowych, dookreślono, że spółka handlowa powinna wykazać także, że jej wspólnicy albo akcjonariusze nie mają dostatecznych środków na zwiększenie majątku spółki lub udzielenie spółce pożyczki. Oczywiście tego przepisu nie stosuje się jednak, do spółki handlowej, której jedynym wspólnikiem albo akcjonariuszem jest Skarb Państwa.
Photo by Sabine Peters on Unsplash.
Jak widać jest to obszerna i istotna nowelizacja. Poza kwestią, iż osobie fizycznej powinno być łatwiej uzyskać zwolnienie od ponoszenia kosztów sądowych, zmiana przedmiotowej ustawy to podwyżki kosztów i to praktycznie o 100 %.