CO GROZI ZA PODROBIENIE ZNAKU TOWAROWEGO?
Co grozi za podrobienie znaku towarowego? Zastanawiałeś się kiedykolwiek? Przestępczość dotycząca naruszeń własności przemysłowej nie jest dziedziną dominującą w postępowaniach karnych, jednak zdarza się. Regulacje dotyczące przedmiotowej kwestii znajdziesz w ustawie Prawo własności przemysłowej z dnia 30 czerwca 2000 r.
Z niniejszego artykułu dowiesz się m.in.:
- czym jest znak towarowy?
- jaka kara grozi za podrobienie znaku towarowego?
- jakie są warunki penalizacji?
- kiedy sąd może orzec przepadek?
- kto ponosi odpowiedzialność za przedmiotowe przestępstwo?
- w jakim trybie następuje ściganie sprawców?
Photo by Robert Anasch on Unsplash
ZNAK TOWAROWY
Zgodnie z przepisem art. 120 ustawy Prawo własności przemysłowej z dnia 30 czerwca 2000 r.:
Znakiem towarowym może być każde oznaczenie umożliwiające odróżnienie towarów jednego przedsiębiorstwa od towarów innego przedsiębiorstwa oraz możliwe do przedstawienia w rejestrze znaków towarowych w sposób pozwalający na ustalenie jednoznacznego i dokładnego przedmiotu udzielonej ochrony.
Znakiem towarowym, w powyższym rozumieniu, może być w szczególności wyraz, włącznie z nazwiskiem, rysunek, litera, cyfra, kolor, forma przestrzenna, w tym kształt towaru lub opakowania, a także dźwięk.
Co więcej, ilekroć w ustawie jest mowa o:
1) znakach towarowych – rozumie się przez to także znaki usługowe;
2) towarach – rozumie się przez to w szczególności wyroby przemysłowe, rzemieślnicze, płody rolne oraz produkty naturalne, zwłaszcza wody, minerały, surowce, a także, z zastrzeżeniem art. 174 ust. 3, usługi;
3) znakach towarowych podrobionych – rozumie się przez to użyte bezprawnie znaki identyczne lub takie, które nie mogą być odróżnione w zwykłych warunkach obrotu od znaków zarejestrowanych, dla towarów objętych prawem ochronnym;
4) znakach wcześniejszych – rozumie się przez to znaki zgłoszone lub zarejestrowane z wcześniejszym pierwszeństwem.
PRZESTĘPSTWO PODROBIENIA ZNAKU TOWAROWEGO- ART. 305 PRAWO WŁASNOŚCI PRZEMYSŁOWEJ
Przedmiotowy przepis brzmi następująco:
1. Kto, w celu wprowadzenia do obrotu, oznacza towary podrobionym znakiem towarowym, w tym podrobionym znakiem towarowym Unii Europejskiej, zarejestrowanym znakiem towarowym lub znakiem towarowym Unii Europejskiej, którego nie ma prawa używać lub dokonuje obrotu towarami oznaczonymi takimi znakami, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
2. W wypadku mniejszej wagi, sprawca przestępstwa określonego w ust. 1 podlega grzywnie.
3. Jeżeli sprawca uczynił sobie z popełnienia przestępstwa określonego w ust. 1 stałe źródło dochodu albo dopuszcza się tego przestępstwa w stosunku do towaru o znacznej wartości, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 5.
OBRÓT TOWARAMI OZNACZONYMI PODROBIONYMI ZNAKAMI TOWAROWYMI
W przypadku przestępstwa z art. 305 ustawy z dnia 30 czerwca 2000 r. prawo własności przemysłowej (Dz.U. 2017 poz. 776) w postaci dokonywania obrotu towarami (np. papierosami) sprawca musi działać w zamiarze bezpośrednim bądź ewentualnym, innymi słowy musi chcieć lub godzić się na to, że nie mając do tego uprawnień dokonuje obrotu towarami oznaczonymi podrobionym znakiem towarowym.
(II AKa 133/17 – wyrok SA Warszawa z dnia 28-06-2017)
PRZEDMIOT PRZESTĘPSTWA PODROBIENIA ZNAKU TOWAROWEGO
Wykładnia językowa wskazuje, że przedmiotem czynności sprawczej w obu formach popełnienia przestępstwa stypizowanego w art. 305 ust. 1 ustawy z dnia 30 czerwca 2000 r. Prawo własności przemysłowej (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 1410 ze zm.) są równocześnie – towar i znak towarowy ale w integralnym funkcjonalnie powiązaniu. Zakazane jest wszak oznaczanie towaru podrobionym znakiem towarowym albo znakiem zarejestrowanym przy braku uprawnienia do jego używania, bądź też dokonywanie obrotu towarem oznaczonym takimi znakami. Wynika stąd, że wypełnienie normy sankcjonowanej w obu jej postaciach następuje nie wcześniej, niż przed naniesieniem na towar znaku towarowego podrobionego albo zarejestrowanego lecz bez prawa do jego używania. Przepis ten nie penalizuje natomiast podrabiania znaku towarowego, ani obrotu podrobionym znakiem towarowym, czyli czynności przygotowawczych. Zachowania takie nie mogą więc być uznane za karalne (art. 16 § 2 KK). Wykładnia rozszerzająca przepisów prawa karnego materialnego nie jest dopuszczalna, a normy penalizujące określone zachowania są ustanawiane przy respektowaniu przez ustawodawcę zasady ultima ratio, charakteryzującej funkcję prawa karnego.
(III KK 374/16 – wyrok SN – Izba Karna z dnia 08-02-2017)
WARUNKI PENALIZACJI UDZIAŁU W OBROCIE TOWARAMI OZNACZONYMI PODROBIONYMI ZNAKAMI TOWAROWYMI
Samo nabycie towaru oznaczonego podrobionymi znakami towarowymi nie stanowiło samoistnego przestępstwa z art. art. 305 ust. 1 ustawy z dnia 30 czerwca 2000 r. – Prawo własności przemysłowej (Dz.U. z 2001 r. Nr 49, poz. 508), w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 sierpnia 2007 r., nie miało bowiem charakteru „wprowadzenia do obrotu”, nawet jeżeli nabyciu towarzyszył zamiar dalszej odsprzedaży. W pełni należy podzielić w tym zakresie stanowisko, iż wprowadzeniem takim jest „przekazanie przez producenta lub importera po raz pierwszy do obrotu towarów oznaczonych podrobionym znakiem towarowym„.
(III KK 88/13 – wyrok SN – Izba Karna z dnia 23-05-2013)
PRZEPADEK
Zgodnie z art. 306 ustawy Prawo własności przemysłowej z dnia 30 czerwca 2000 r., jeżeli sprawca uczynił sobie z popełnienia przedmiotowego przestępstwa stałe źródło dochodu albo dopuszcza się tego przestępstwa w stosunku do towaru o znacznej wartości i został za to skazany, sąd orzeka przepadek na rzecz Skarbu Państwa materiałów i narzędzi, jak również środków technicznych, które służyły lub były przeznaczone do popełnienia przestępstwa; jeżeli takie materiały, narzędzia albo środki techniczne nie były własnością sprawcy, sąd może orzec ich przepadek na rzecz Skarbu Państwa.
Natomiast w razie skazania za przestępstwo określone w art. 305 ust. 1 i 2 ustawy, sąd może orzec przepadek na rzecz Skarbu Państwa materiałów i narzędzi, jak również środków technicznych, które służyły lub były przeznaczone do popełnienia przestępstwa, chociażby nie były własnością sprawcy.
W razie orzeczenia przepadku, niezależnie od wartości towarów, sąd pozostawia je w aktach sprawy albo zarządza ich zniszczenie. Z czynności zniszczenia sporządza się protokół.
ODPOWIEDZIALNOŚĆ KIEROWNIKA
Przestępstwo z art. 305 ustawy z dnia 30 czerwca 2000 r. prawo własności przemysłowej ma charakter powszechny i dopuścić się go może każdy, kto swym zachowaniem wyczerpie znamiona tego czynu. Może się jednak zdarzyć tak, że zachowań spenalizowanych w prawie własności przemysłowej dopuszczą się osoby funkcjonujące w strukturach jednostek organizacyjnych, działając przy tym w ich interesie. Pojawi się wówczas konieczność ustalenia osoby fizycznej, wobec której będzie można sformułować zarzut prawnokarny.
(II AKa 562/12 – wyrok SA Katowice z dnia 28-03-2013)
Zgodnie bowiem z art. 309 ustawy, w jednostkach organizacyjnych odpowiedzialność określoną w przepisie art. 305 ponosi osoba prowadząca lub kierująca jednostką, chyba że z podziału kompetencji wynika odpowiedzialność innej osoby.
ŚCIGANIE NA WNIOSEK
Ściganie sprawców przestępstw określonych w art. art. 305 ust. 1 i 2 następuje na wniosek pokrzywdzonego.
WYPADEK MNIEJSZEJ WAGI A TYP KWALIFIKOWANY
Ustawą z 23 stycznia 2004 r. o zmianie ustawy Prawo własności przemysłowej (Dz.U. Nr 33, poz. 286), która weszła w życie w dniu 17 marca 2004 r., doprecyzowano treść art. 305 ust. 2 ustawy z 30 czerwca 2000 r. Prawo własności przemysłowej , uzupełniając ją o klauzulę, w myśl której zastosowanie przewidzianej w tym przepisie konstrukcji wypadku mniejszej wagi odnosi się tylko do sprawcy przestępstwa określonego w art. 305 ust. 1 ustawy z 30 czerwca 2000 r. Prawo własności przemysłowej (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 1014 ze zm.), a więc do typu podstawowego omawianego czynu zabronionego. Siłą rzeczy nie jest dopuszczalne potraktowanie typu kwalifikowanego tego czynu, o którym mowa w art. 305 ust. 3 ustawy, jako wypadku mniejszej wagi.
(II KK 266/17 – wyrok SN – Izba Karna z dnia 13-12-2017)