WARUNKOWE PRZEDTERMINOWE ZWOLNIENIE- CZY DLA KAŻDEGO SKAZANEGO?

Warunkowe przedterminowe zwolnienie uregulowane jest zarówno przez Kodeks karny jak i Kodeks karny wykonawczy. Wpis ten z pewnością ułatwi Ci zrozumienie przedmiotowej instytucji jak i napisanie chociażby wniosku o warunkowe przedterminowe zwolnienie. Wszystkie potrzebne informacje znajdują się poniżej.

Z niniejszego artykułu dowiesz się:

• kto może skorzystać z warunkowego przedterminowego zwolnienia?
• jakie są przesłanki umożliwiające warunkowe zwolnienie?
• czy możliwe jest ponowne warunkowe zwolnienie?
• czy możliwe jest skrócenie kary ograniczenia wolności?
• czy możliwe jest warunkowe zwolnienie podczas przerwy w wykonaniu kary?
• z jakimi obostrzeniami wiąże się warunkowe zwolnienie?
• czy warunkowe zwolnienie może zostać odwołane?
• jaki organ orzeka o warunkowym przedterminowym zwolnieniu?
• kto może wystąpić z wnioskiem o warunkowe przedterminowe zwolnienie?
• jak wygląda posiedzenie dotyczące przedmiotowej kwestii?
• czy przysługuje środek odwoławczy na postanowienie w przedmiocie warunkowego zwolnienia?
• jakie są opłaty od wniosków o warunkowe zwolnienie?

 

Photo by Paweł Czerwiński on Unsplash

PODSTAWY STOSOWANIA WARUNKOWEGO PRZEDTERMINOWEGO ZWOLNIENIA

Skazanego na karę pozbawienia wolności sąd może warunkowo zwolnić z odbycia reszty kary tylko wówczas, gdy jego postawa, właściwości i warunki osobiste, okoliczności popełnienia przestępstwa oraz zachowanie po jego popełnieniu i w czasie odbywania kary uzasadniają przekonanie, że skazany po zwolnieniu będzie stosował się do orzeczonego środka karnego lub zabezpieczającego i przestrzegał porządku prawnego, w szczególności nie popełni ponownie przestępstwa.

PRZESŁANKI FORMALNE WARUNKOWEGO ZWOLNIENIA

Skazanego można warunkowo zwolnić po odbyciu co najmniej połowy kary.

Skazanego określonego w art. 64 § 1 (recydywista) można warunkowo zwolnić po odbyciu dwóch trzecich kary, natomiast określonego w art. 64 § 2 (multirecydywista) po odbyciu trzech czwartych kary.

Skazanego na karę 25 lat pozbawienia wolności można warunkowo zwolnić po odbyciu 15 lat kary, natomiast skazanego na karę dożywotniego pozbawienia wolności po odbyciu 25 lat kary.

Powyższe zasady stosuje się odpowiednio do sumy dwóch lub więcej nie podlegających łączeniu kar pozbawienia wolności, które skazany ma odbyć kolejno.

Skazanego można, niezależnie od warunków określonych wyżej, zwolnić warunkowo po odbyciu 15 lat pozbawienia wolności.

WARUNKOWE ZWOLNIENIE Z ODBYCIA RESZTY KARY PO ROCZNEJ PRZERWIE

Jeżeli przerwa w wykonaniu kary pozbawienia wolności trwała co najmniej rok, a skazany odbył co najmniej 6 miesięcy kary – sąd penitencjarny może warunkowo zwolnić skazanego z odbycia reszty kary. Przy czym zwolnienie może nastąpić w każdym czasie, bez ograniczeń.

Powyższe nie jest możliwe, jeżeli kara lub suma kar pozbawienia wolności przekracza 3 lata.

OKRES PRÓBY I JEGO DŁUGOŚĆ

W razie warunkowego zwolnienia czas pozostały do odbycia kary stanowi okres próby, który jednak nie może być krótszy niż 2 lata ani dłuższy niż 5 lat.

Jeżeli skazanym jest osoba określona w art. 64 § 2 kk (multirecydywista) okres próby nie może być krótszy niż 3 lata.

W razie warunkowego zwolnienia z kary 25 lat pozbawienia wolności lub dożywotniego pozbawienia wolności okres próby wynosi 10 lat.

PONOWNE WARUNKOWE ZWOLNIENIE

W razie odwołania warunkowego zwolnienia ponowne warunkowe zwolnienie nie może nastąpić przed odbyciem, po ponownym osadzeniu, przynajmniej roku kary pozbawienia wolności, a w wypadku kary 25 lat pozbawienia wolności lub kary dożywotniego pozbawienia wolności przed odbyciem przynajmniej 5 lat kary.

UZNANIE KARY ZA ODBYTĄ

Jeżeli w okresie próby i w ciągu 6 miesięcy od jej zakończenia nie odwołano warunkowego zwolnienia, karę uważa się za odbytą z chwilą warunkowego zwolnienia.

W wypadku objęcia wyrokiem łącznym kary, z której odbywania skazany został warunkowo zwolniony, na poczet orzeczonej kary łącznej zalicza się jedynie okres faktycznego odbywania kary.

SKRÓCENIE KARY OGRANICZENIA WOLNOŚCI

Skazanego na karę ograniczenia wolności, który odbył przynajmniej połowę orzeczonej kary, przy czym przestrzegał porządku prawnego, jak również wykonał nałożone na niego obowiązki, orzeczone środki karne, środki kompensacyjne i przepadek, sąd może zwolnić od reszty kary, uznając ją za wykonaną.

ODDANIE WARUNKOWO ZWOLNIONEGO POD DOZÓR

Warunkowo zwolnionego sąd penitencjarny może w okresie próby oddać pod dozór kuratora sądowego, osoby godnej zaufania, stowarzyszenia, organizacji lub instytucji, do której działalności należy troska o wychowanie, zapobieganie demoralizacji lub pomoc skazanym, oraz nałożyć na niego obowiązki określone w art. 72 § 1 Kodeksu karnego:

1) informowania sądu lub kuratora o przebiegu okresu próby,

2) przeproszenia pokrzywdzonego,

3) wykonywania ciążącego na nim obowiązku łożenia na utrzymanie innej osoby,

4) wykonywania pracy zarobkowej, do nauki lub przygotowania się do zawodu,

5) powstrzymania się od nadużywania alkoholu lub używania innych środków odurzających,

6) poddania się terapii uzależnień,

6a) poddania się terapii, w szczególności psychoterapii lub psychoedukacji,

6b) uczestnictwa w oddziaływaniach korekcyjno-edukacyjnych,

7) powstrzymania się od przebywania w określonych środowiskach lub miejscach,

7a) powstrzymania się od kontaktowania się z pokrzywdzonym lub innymi osobami w określony sposób lub zbliżania się do pokrzywdzonego lub innych osób,

7b) opuszczenia lokalu zajmowanego wspólnie z pokrzywdzonym,

8) innego stosownego postępowania w okresie próby, które może zapobiec popełnieniu ponownie przestępstwa.

Jeżeli szkoda wyrządzona przestępstwem, za które skazany odbywa karę, nie została naprawiona, Sąd może orzec świadczenie pieniężne albo zobowiązać skazanego do naprawienia wyrządzonej przestępstwem szkody w całości albo w części, chyba że orzekł środek kompensacyjny.

Wobec skazanego za przestępstwo określone w art. 197-203 Kodeksu karnego, popełnione w związku z zaburzeniami preferencji seksualnych, młodocianego sprawcy przestępstwa umyślnego, sprawcy określonego w art. 64 Kodeksu karnego (recydywa), a także wobec skazanego na karę dożywotniego pozbawienia wolności oddanie pod dozór jest obowiązkowe.

Warunkowo zwolniony, który został zobowiązany do wykonywania obowiązków związanych z okresem próby i nie został oddany pod dozór, jest obowiązany do:

1) bezzwłocznego, a najpóźniej w ciągu 7 dni od zwolnienia z zakładu karnego, zgłoszenia się do sądowego kuratora zawodowego sądu rejonowego, w którego okręgu będzie miał miejsce stałego pobytu,

2) zgłaszania się do sądowego kuratora zawodowego w określonych przez niego terminach i udzielania wyjaśnień co do przebiegu okresu próby,

3) niezmieniania bez zgody sądu miejsca stałego pobytu,

4) wykonywania nałożonych na niego obowiązków

– o czym sąd poucza warunkowo zwolnionego.

W razie oddania pod dozór sąd poucza skazanego o obowiązku bezzwłocznego, a najpóźniej w ciągu 7 dni od powzięcia wiadomości o oddaniu go pod dozór, zgłoszenia się do kuratora sądowego tego sądu rejonowego, w okręgu którego dozór ma być wykonywany.

ODWOŁANIE WARUNKOWEGO ZWOLNIENIA

Sąd penitencjarny odwołuje warunkowe zwolnienie, jeżeli zwolniony w okresie próby popełnił przestępstwo umyślne, za które orzeczono prawomocnie karę pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia jej wykonania.

Sąd penitencjarny odwołuje warunkowe zwolnienie, jeżeli zwolniony, skazany za przestępstwo popełnione z użyciem przemocy lub groźby bezprawnej wobec osoby najbliższej lub innej osoby małoletniej zamieszkujących wspólnie ze sprawcą, w okresie próby rażąco narusza porządek prawny, ponownie używając przemocy lub groźby bezprawnej wobec osoby najbliższej lub innej osoby małoletniej zamieszkujących wspólnie ze sprawcą.

Natomiast,  Sąd penitencjarny może odwołać warunkowe zwolnienie, jeżeli zwolniony w okresie próby rażąco narusza porządek prawny, w szczególności popełnił inne przestępstwo lub została orzeczona kara inna niż określona w pierwszym akapicie albo gdy uchyla się od dozoru, wykonania nałożonych obowiązków lub orzeczonych środków karnych, przepadku lub środków kompensacyjnych.

Sąd odwołuje warunkowe zwolnienie skazanego, jeżeli okoliczności, o których mowa w trzecim akapicie, zaistnieją po udzieleniu skazanemu pisemnego upomnienia przez sądowego kuratora zawodowego, chyba że przemawiają przeciwko temu szczególne względy.

Gdy skazany został oddany pod dozór osoby godnej zaufania, stowarzyszenia, organizacji lub instytucji, wniosek o odwołanie warunkowego zwolnienia może złożyć również ta osoba lub przedstawiciel tego stowarzyszenia, organizacji lub instytucji.

W posiedzeniu w przedmiocie odwołania warunkowego zwolnienia ma prawo wziąć udział prokurator, skazany oraz obrońca, sądowy kurator zawodowy, a gdy skazany pozostaje pod dozorem osoby godnej zaufania, stowarzyszenia, organizacji lub instytucji, także ta osoba lub przedstawiciel tego stowarzyszenia, organizacji lub instytucji.

Na postanowienie w przedmiocie odwołania warunkowego zwolnienia przysługuje zażalenie.

W przypadku odwołania warunkowego zwolnienia nie zalicza się na poczet kary okresu spędzonego na wolności.

PODMIOTY UPRAWNIONE DO ZŁOŻENIA WNIOSKU O WARUNKOWE ZWOLNIENIE

O warunkowym zwolnieniu orzeka sąd penitencjarny na posiedzeniu, które powinno odbyć się w zakładzie karnym. W posiedzeniu ma prawo wziąć udział prokurator, skazany oraz obrońca, a także inne osoby, którym służy uprawnienie do złożenia wniosku o warunkowe zwolnienie, jeżeli wniosek taki złożyły.

Wniosek o warunkowe zwolnienie może złożyć również dyrektor zakładu karnego lub sądowy kurator zawodowy.

Jeżeli orzeczona kara lub suma kar nie przekracza 3 lat pozbawienia wolności, wniosku skazanego lub jego obrońcy, złożonego przed upływem 3 miesięcy od wydania postanowienia o odmowie warunkowego zwolnienia, nie rozpoznaje się aż do upływu tego okresu.

Jeżeli orzeczona kara lub suma kar przekracza 3 lata pozbawienia wolności, wniosku skazanego lub jego obrońcy, złożonego przed upływem 6 miesięcy od wydania postanowienia o odmowie warunkowego zwolnienia, nie rozpoznaje się aż do upływu tego okresu.

Dyrektor zakładu karnego, składając wniosek o warunkowe zwolnienie, przesyła jednocześnie opinię sporządzoną przez administrację zakładu karnego zawierającą w szczególności prognozę kryminologiczno-społeczną. W innych przypadkach opinię tę dyrektor zakładu karnego przesyła na żądanie sądu penitencjarnego lub na prośbę skazanego składającego wniosek o warunkowe zwolnienie.

WYSŁUCHANIE

Sąd penitencjarny wysłuchuje przedstawiciela administracji zakładu karnego, a sądowego kuratora zawodowego, jeżeli składał wniosek o warunkowe zwolnienie, oraz uwzględnia ugodę zawartą w wyniku mediacji. W wypadku skazanego za przestępstwo określone w art. 197-203 Kodeksu karnego, popełnione w związku z zaburzeniami preferencji seksualnych, warunkowe zwolnienie nie może być udzielone bez zasięgnięcia opinii biegłych.

ZAŻALENIE

Na postanowienie w przedmiocie warunkowego zwolnienia przysługuje zażalenie. Podlega ono rozpoznaniu w terminie 14 dni.

Na postanowienie odmawiające udzielenia warunkowego zwolnienia przysługuje zażalenie także dyrektorowi zakładu karnego lub sądowemu kuratorowi zawodowemu, jeżeli składali wniosek o warunkowe zwolnienie.

SĄDY WŁAŚCIWE DO ORZEKANIA W SPRAWIE WARUNKOWEGO ZWOLNIENIA

W sprawach związanych z wykonaniem orzeczenia o warunkowym zwolnieniu oraz w sprawie odwołania warunkowego zwolnienia właściwy jest sąd penitencjarny, który udzielił zwolnienia, a jeżeli zwolniony pozostaje pod dozorem – sąd penitencjarny, w którego okręgu dozór jest wykonywany.

Sąd penitencjarny może zmienić okres próby. Sąd może również w okresie próby ustanawiać, rozszerzać lub zmieniać obowiązki wymienione w art. 72 § 1 Kodeksu karnego albo od wykonywania nałożonych obowiązków zwolnić, z wyjątkiem obowiązku wymienionego w art. 72 § 2 Kodeksu karnego, jak również oddać skazanego pod dozór lub od dozoru zwolnić. Wniosek o wydanie postanowienia może złożyć również sądowy kurator zawodowy.

Na postanowienie wydane  powyższym przedmiocie przysługuje zażalenie.

OPŁATY OD WNIOSKÓW

Wniosek o warunkowe przedterminowe zwolnienie- 45 zł.

Wniosek o zwolnienie z odbywania reszty kary ograniczenia wolności albo środka karnego- 45 zł.

Wniosek o warunkowe zwolnienie z odbycia reszty kary pozbawienia wolności po rocznej przerwie (tryb art. 155 kkw)- 100 zł.