NIELEGALNE PODSŁUCHIWANIE

Nielegalne podsłuchiwanie czy też nielegalna instalacja nadajnika GPS a więc nielegalne uzyskiwanie informacji wiąże się  z odpowiedzialnością karną. Wyraźnie mówi o tym przepis art. 267 Kodeksu karnego.

Z niniejszego artykułu dowiesz się:

• jaka kara grozi za nielegalne uzyskiwanie informacji?
• jakie zachowania są uznawane za nielegalne?
• czym jest urządzenie podsłuchowe?
• czy legalne jest podsłuchiwanie małżonka do celów rozwodowych?
• czy możliwe jest instalowanie w cudzym pojeździe urządzenia służącego do pozyskiwania informacji o trasie jazdy?
• czy informacje pozyskiwane przez detektywa są legalne?
• w jaki sposób dochodzi do naruszenia tajemnicy korespondencji?

 

Photo by Tim Mossholder on Unsplash

KARA: PRZEPIS ART. 267 KODEKSU KARNEGO

 

§1. Kto bez uprawnienia uzyskuje dostęp do informacji dla niego nieprzeznaczonej, otwierając zamknięte pismo, podłączając się do sieci telekomunikacyjnej lub przełamując albo omijając elektroniczne, magnetyczne, informatyczne lub inne szczególne jej zabezpieczenie, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

§2. Tej samej karze podlega, kto bez uprawnienia uzyskuje dostęp do całości lub części systemu informatycznego.

§3. Tej samej karze podlega, kto w celu uzyskania informacji, do której nie jest uprawniony, zakłada lub posługuje się urządzeniem podsłuchowym, wizualnym albo innym urządzeniem lub oprogramowaniem.

§4. Tej samej karze podlega, kto informację uzyskaną w sposób określony w § 1-3 ujawnia innej osobie.

§5. Ściganie przestępstwa określonego w § 1-4 następuje na wniosek pokrzywdzonego.

JAKIE ZACHOWANIA SĄ UZNAWANE ZA NIELEGALNE?

Niewątpliwie czyn ten popełniony jest wówczas, gdy sprawca w celu uzyskania informacji do której nie jest uprawniony zakłada lub posługuje się urządzeniem podsłuchowym, wizualnym lub innym urządzeniem podsłuchowym lub oprogramowaniem. Wypowiedzi, którym przysługuje ochrona z art. 267 § 3 KK niewątpliwie muszą mieć charakter poufny – a to kryterium spełnione jest wówczas, gdy co najmniej w sposób dorozumiany nadano im taki charakter, przy czym bez znaczenia są tu intencje, jakie zadecydowały o takim statusie wypowiedzi.

(Wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie – II Wydział Karny z dnia 12 grudnia 2017 r., II AKa 285/17)

POJĘCIE URZĄDZENIA PODSŁUCHOWEGO

Urządzeniem, o którym mowa w art. 267 § 3 KK, jest tylko takie urządzenie, które umożliwia uzyskiwanie informacji zabezpieczonych przed dostępem osób postronnych, np. urządzeń pozwalających na uzyskiwanie informacji szczególnie zabezpieczonych, a nadawanych za pośrednictwem fal radiowych. Pod pojęcie to nie podpadają natomiast urządzenia, które umożliwiają jedynie uzyskiwanie dostępu do informacji drogą radiową, w żaden szczególny sposób niezabezpieczonych, choć nieprzeznaczonych dla sprawcy.

(Wyrok Sądu Najwyższego – Izba Karna z dnia 30 grudnia 2020 r., V KK 363/20)

Urządzeniem, o którym mowa w art. 267 § 3 KK, jest każde urządzenie służące do utrwalania obrazu lub dźwięku, a zatem przeznaczone do tego celu urządzenie typu analogowego lub cyfrowego, np. aparat fotograficzny, magnetofon, dyktafon.

(Postanowienie Sądu Najwyższego – Izba Karna z dnia 27 kwietnia 2016 r., III KK 265/15).

NIELEGALNE PODSŁUCHIWANIE MAŁŻONKA DO CELÓW ROZWODOWYCH

Czyn polegający na nagrywaniu pokrzywdzonego w użytkowanym przez niego samochodzie oraz w mieszkaniu przy pomocy urządzania podsłuchowego – bo taki charakter należało przypisać dyktafonowi, którym posłużyła się oskarżona, w sytuacji gdy w sposób niejawny, ukrywając go w tych miejscach dokonywała nagrań w celu podsłuchania rozmów pokrzywdzonego – wyczerpał znamiona czynu zabronionego z art. 267 § 3 KK. Tak więc oskarżona działała w celu objęcia swoją wiedzą informacji, do których nie była uprawniona i posłużyła się przy tym urządzeniem nagrywającym – dyktafonem, w ten sposób, że pozostawiała go bez wiedzy pokrzywdzonego w takim miejscu (samochód i mieszkanie), aby można było nagrywać prowadzone przez niego rozmowy, którymi objęte były informacje nieprzeznaczone dla niej.

(Wyrok Sądu Rejonowego w Szczecinie z dnia 7 czerwca 2016 r., IV K 682/14)

ZAINSTALOWANIE W CUDZYM POJEŹDZIE URZĄDZENIA SŁUŻĄCEGO DO POZYSKIWANIA INFORMACJI O TRASIE JAZDY

Bezprawne zainstalowanie w cudzym pojeździe urządzenia służącego do pozyskiwania informacji o trasie jazdy i tym samym o miejscu przebywania danej osoby jest niedozwolone i stanowi czyn zabroniony, o którym mowa w art. 267 § 3 KK.

(Postanowienie Sądu Najwyższego – Izba Karna z dnia 27 listopada 2019 r., V KK 505/18)

Co istotne, Europejski Trybunał Praw Człowieka uznaje, że objęcie nadzorem jakiejś osoby z wykorzystaniem geolokalizacji – w tym przypadku poprzez użycie geolokalizacja w formie zainstalowania odbiornika GPS na samochodzie, a także przetwarzanie i wykorzystanie tak uzyskanych danych oznaczają ingerencję w życie prywatne tej osoby, chronione na mocy art. 8 ust. 1 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności z dnia 4 listopada 1950 r. (Dz.U. z 1993 r., Nr 61, poz. 284).

Gromadzenie i przechowywanie bez wiedzy zainteresowanego danych osobowych odnoszących się do korzystania z telefonu stanowi ingerencję w wykonywanie prawa zainteresowanego do poszanowania jego życia prywatnego oraz jego korespondencji, w rozumieniu art. 8 Konwencji.

(Wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z dnia 8 lutego 2018 r., 31446/12)

LEGALNOŚĆ INFORMACJI POZYSKIWANYCH PRZEZ DETEKTYWA

Faktem powszechnie znanym jest to, że wykonywanie zawodu detektywa wiąże się także z podejmowaniem działań ryzykownych ale w granicach prawa. Ustawa o usługach detektywistycznych w sposób niezwykle szeroki określa zakres przedmiotowy informacji, które mogą być przez detektywa pozyskiwane – do nich należą, stosownie do art. 2 ust. 1 tej ustawy – informacje o osobach, przedmiotach i zdarzeniach. Ich uzyskiwanie, przetwarzanie i przekazywanie może odbywać się jednak w formach i zakresach niezastrzeżonych dla organów i instytucji państwowych na mocy odrębnych przepisów (art. 2 ust. 1 in fine wskazanej ustawy). Przy tym katalog rodzajowy takich informacji, określony w kolejnych punktach art. 2 ust. 1, ma jedynie charakter przykładowy, a to z uwagi na posłużenie się przez ustawodawcę formułą „w szczególności”. To w świetle tego unormowania postrzegać należy sformułowanie zawarte w art. 267 § 3 KK „uzyskania informacji, do której nie był uprawniony”.

PRZESTĘPCZE NARUSZENIE TAJEMNICY KORESPONDENCJI

Wprawdzie art. 267 KK za przestępcze naruszenie tajemnicy korespondencji traktuje jedynie otwieranie „zamkniętych pism”, to jednak przepisy te (…) wyznaczają aksjologiczny kierunek postępowania z wszelką korespondencją. W kategoriach etycznych powszechnie stosowana i społecznie akceptowana (…) jest zasada nieczytania cudzej korespondencji, nawet jeśli ma ona postać kart pocztowych.

(Wyrok Sądu Najwyższego – Izba Karna z dnia 3 lutego 2004 r., II KK 388/02)

ODPOWIEDZIALNOŚĆ KARNA ZA BEZPRAWNE PODŁĄCZENIE ODBIORNIKA TELEWIZYJNEGO DO SIECI KABLOWEJ

Działanie sprawcy polegające na bezprawnym podłączeniu odbiornika telewizyjnego do sieci kablowej godzi w prawa majątkowe nadawcy programu, nie wyczerpuje jednak znamion przestępstwa z art. 267 § 1 KK.

(Uchwała Sądu Najwyższego – Izba Karna z dnia 22 stycznia 2003 r., I KZP 43/02)