PROWADZENIE POJAZDU BEZ UPRAWNIEŃ- PRZESTĘPSTWO CZY WYKROCZENIE?

Prowadzenie pojazdu mechanicznego bez uprawnień uregulowane jest zarówno przez Kodeks karny jak i Kodeks wykroczeń. Poniżej wyjaśniam niniejsze zagadnienie. Krótko, zwięźle i na temat.

Z niniejszego artykułu dowiesz się więc:

• jaka jest różnica między przestępstwem a wykroczeniem w przypadku prowadzenia pojazdów bez uprawnień?
• jaka kara grozi za poszczególne przestępstwo i wykroczenie?
• czy w takich przypadkach sądy orzekają zakaz prowadzenia pojazdów?
• co oznacza brak wymaganych uprawnień?
• czy przedmiotowe przepisy mają zastosowanie do prawa jazdy wydanego przez inne państwo UE?
• jakie czyny nie stanowią wykroczenia?

Photo by Erik Witsoe on Unsplash

ART. 180a KODEKSU KARNEGO

Zgodnie z powyższym przepisem, kto na drodze publicznej, w strefie zamieszkania lub w strefie ruchu, prowadzi pojazd mechaniczny, nie stosując się do decyzji właściwego organu o cofnięciu uprawnienia do kierowania pojazdami, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

Tak więc, warunkiem odpowiedzialności na podstawie art. 180a kk jest pozbawienie sprawcy uprawnień do kierowania pojazdami na mocy decyzji właściwego organu. Decyzja, o której mowa w tym przepisie może być również decyzją administracyjną.

ZAKAZ PROWADZENIA WSZELKICH POJAZDÓW MECHANICZNYCH

Sąd orzeka zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych od roku do lat 15 w razie skazania za przestępstwo wskazane powyżej.

ART. 94 KODEKSU WYKROCZEŃ

Zgodnie ze wskazanym przepisem, kto na drodze publicznej, w strefie zamieszkania lub strefie ruchu prowadzi pojazd, nie mając do tego uprawnienia, podlega karze grzywny.

Sprawca tego wykroczenia może być ukarany grzywną w wysokości od 20 do 5000 zł.

Co więcej, tej samej karze podlega, kto prowadzi na drodze publicznej, w strefie zamieszkania lub strefie ruchu pojazd pomimo braku dopuszczenia pojazdu do ruchu.

ZAKAZ PROWADZENIA POJAZDÓW

W razie popełnienia wykroczenia, o którym mowa powyżej, Sąd może orzec zakaz prowadzenia pojazdów na okres od 6 miesięcy do 3 lat.

BRAK WYMAGANYCH UPRAWNIEŃ

Przez brak wymaganych uprawnień określonych w art. 94 § 1 kw należy rozumieć zarówno sytuację, gdy dana osoba w ogóle nie uzyskała uprawnień do prowadzenia pojazdu określonej kategorii w sposób wskazany w przepisach ustawy – Prawo o ruchu drogowym, utraciła je w wyniku cofnięcia i musi ponownie ubiegać się o uzyskanie takich uprawnień lub posiadając de facto takie uprawnienia nie może w danej chwili ich realizować i z nich korzystać z uwagi np. na ich czasowe „zawieszenie”, niepowodujące jednak ich definitywnej utraty (opubl. OSG 2019/7/41; KZS 2019/5/42).

COFNIĘCIE W TRYBIE ADMINISTRACYJNYM PRAWA JAZDY A DOKUMENT WYDANY PRZEZ INNE PAŃSTWO UE

Cofnięcie w trybie administracyjnym prawa jazdy wydanego przez właściwy organ Rzeczypospolitej Polskiej (z powodu przekroczenia limitu punktów karnych) nie pozbawia kierowcę możliwości kierowania pojazdami w oparciu o ważny dokument wydany przez inne państwo Unii Europejskiej. Kierowca korzystający z takiego dokumentu nie popełnia wykroczenia z art. 94 § 1 KW ( II Waz 87/07 – wyrok SO Tarnów z dnia 25-07-2007).

CO NIE JEST WYKROCZENIEM?

Nie stanowi wykroczenia z art. 94 § 2 kw kierowanie pojazdem, mimo że upłynął wyznaczony przez uprawniony organ termin badania technicznego. Argumentem skłaniającym do takiej wykładni jest posiadanie de facto dokumentu potwierdzającego dopuszczenie pojazdu do ruchu, przy czym kierowca przeoczył termin następnego badania pojazdu. Zaniedbanie to jest jedynie podstawą do zatrzymania przez Policję (Żandarmerię Wojskową) dowodu rejestracyjnego, na czas trwania wskazanej przyczyny.

Nie jest wykroczeniem z art. 94 § 2 kw kierowanie pojazdem niewymagającym rejestracji (np. rowerem górskim), który nie spełnia warunków technicznych określonych treścią § 53 ust. 1 pkt 1 i 2 (np. brak świateł) WarTechPojR, ponieważ nie jest wymagane dopuszczenie takiego pojazdu do ruchu. Natomiast określonego rodzaju (lub innego) odstępstwo od wymagań technicznych takiego pojazdu rodzi odpowiedzialność z art. 96 kw (dopuszczenie do prowadzenia pojazdu wbrew wymaganiom).

PODSUMOWANIE

Zasadniczo, osoba prowadząca pojazd mechaniczny, za wykroczenie z art. 94 § 1 KW będzie odpowiadała wyłącznie wtedy, gdy nigdy nie posiadała uprawnień do kierowania pojazdami albo co prawda posiadała w przeszłości owe uprawnienia i zostały jej one cofnięte, ale działa nieumyślnie. Natomiast osoba, która prowadzi pojazd mechaniczny mimo cofnięcia uprawnień do kierowania pojazdami i czyni to umyślnie, będzie odpowiadała za przestępstwo z art. 180a KK (IV KK 60/18 – wyrok SN – Izba Karna z dnia 17-01-2019).