SUBSYDIARNY AKT OSKARŻENIA

Subsydiarny akt oskarżenia uregulowany został w art. 55 Kodeksu postępowania karnego.

Z niniejszego artykułu dowiesz się m.in.:

• kiedy i w jakim terminie możliwe jest wniesienie subsydiarnego aktu oskarżenia?
• kto go może sporządzić?
• od kiedy biegnie termin do jego wniesienia?
• ile wynosi opłata od subsydiarnego aktu oskarżenia?

Photo by Kaitlyn Baker on Unsplash

PRZEPIS ART. 55

§ 1. W razie powtórnego wydania postanowienia o odmowie wszczęcia lub o umorzeniu postępowania w wypadku, o którym mowa w art. 330 § 2 (brak podstaw do wniesienia aktu oskarżenia), pokrzywdzony może w terminie miesiąca od doręczenia mu zawiadomienia o postanowieniu prokuratora nadrzędnego o utrzymaniu w mocy zaskarżonego postanowienia wnieść akt oskarżenia do sądu, dołączając po jednym odpisie dla każdego oskarżonego oraz dla prokuratora. Przepis art. 488 § 2 stosuje się odpowiednio. Przepisów art. 339 § 3 pkt 3a i art. 396a nie stosuje się.

§ 2. Akt oskarżenia wniesiony przez pokrzywdzonego powinien być sporządzony i podpisany przez adwokata, radcę prawnego albo radcę Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej, z zachowaniem warunków określonych w art. 332 i art. 333 § 1.

§ 2a. O wniesieniu aktu oskarżenia zawiadamia się innych pokrzywdzonych znanych sądowi.

§ 3. Inny pokrzywdzony tym samym czynem może aż do rozpoczęcia przewodu sądowego na rozprawie głównej przyłączyć się do postępowania.

§ 4. Do sprawy wszczętej na podstawie aktu oskarżenia wniesionego przez oskarżyciela posiłkowego może w każdym czasie wstąpić prokurator, stając się oskarżycielem publicznym. Postępowanie toczy się wówczas z oskarżenia publicznego, a pokrzywdzony, który wniósł akt oskarżenia, korzysta z praw oskarżyciela posiłkowego, o którym mowa w art. 54. Cofnięcie aktu oskarżenia przez oskarżyciela publicznego jest dopuszczalne jedynie za zgodą pokrzywdzonego, który wniósł akt oskarżenia, a w razie przyłączenia się do postępowania pokrzywdzonego, o którym mowa w § 3 – również tego pokrzywdzonego.

WARUNEK „POWTÓRNEGO WYDANIA POSTANOWIENIA O ODMOWIE WSZCZĘCIA LUB O UMORZENIU POSTĘPOWANIA”

Warunek „powtórnego wydania postanowienia o odmowie wszczęcia lub o umorzeniu postępowania” (art. 55 § 1 KPK) należy rozumieć jako ponowne wydanie postanowienia tego samego rodzaju, jak poprzednie uchylone, czyli odpowiednio powtórnego postanowienia o odmowie wszczęcia lub powtórnego postanowienia o umorzeniu postępowania.

(V KK 355/19 – postanowienie SN – Izba Karna z dnia 02-09-2020)

OBLICZANIE TERMINU DO WNIESIENIA SUBSYDIARNEGO AKTU OSKARŻENIA

Miesięczny termin określony w art. 55 § 1 KPK jest terminem prekluzyjnym liczonym od doręczenia pokrzywdzonym, a nie ich pełnomocnikowi, zawiadomienia o wydaniu przez prokuratora powtórnego postanowienia o odmowie wszczęcia lub umorzenia postępowania w wypadkach (art. 330 § 2 KPK). Treść art. 55 § 1 KPK należy odczytywać literalnie. Jak stwierdził Trybunał Konstytucyjny, przepis art. 55 § 1 KPK jest zgodny z odpowiednimi przepisami Konstytucji RP także co do ustalonej w nim prekluzji.

(II AKz 320/19 – postanowienie SA Kraków z dnia 05-07-2019)

WNIOSKOWANIE O WYZNACZENIE PEŁNOMOCNIKA Z URZĘDU W CELU SPORZĄDZENIA SUBSYDIARNEGO AKTU OSKARŻENIA A BIEG TERMINU DO JEGO WNIESIENIA

Na czas rozpoznania wniosku pokrzywdzonego o wyznaczenie pełnomocnika z urzędu do sporządzenia i podpisania subsydiarnego aktu oskarżenia, termin, o który mowa w art. 55 § 1 KPK, ulega zawieszeniu (art. 127a § 1 KPK). W wypadku uwzględnienia wniosku, miesięczny termin dla dokonania tej czynności procesowej biegnie dla profesjonalnego podmiotu od nowa, czyli od daty doręczenia mu zawiadomienia o tym wyznaczeniu (art. 127a § 2 KPK).

(II KK 144/19 – postanowienie SN – Izba Karna z dnia 27-05-2020)

OBCIĄŻENIE KOSZTAMI PROCESU WYPADKU UNIEWINNIENIA OSKARŻONEGO W SPRAWIE WSZCZĘTEJ NA PODSTAWIE AKTU OSKARŻENIA WNIESIONEGO PRZEZ OSKARŻYCIELA POSIŁKOWEGO

W wypadku uniewinnienia oskarżonego w sprawie wszczętej na podstawie aktu oskarżenia wniesionego przez oskarżyciela posiłkowego, do której przystąpił prokurator w trybie art. 55 § 4 KPK, koszty procesu, stosownie do art. 632 § 1 pkt 2 KPK, ponosi Skarb Państwa. Regulacja zawarta w art. 640 § 1 KPK będzie miała zastosowanie w sprawach wszczętych na skutek wniesienia aktu oskarżenia przez oskarżyciela posiłkowego, do których nie przystąpił prokurator.

(I KZ 4/20 – postanowienie SN – Izba Karna z dnia 26-02-2020)

PODSTAWY STWIERDZENIA ZACHOWANIA TOŻSAMOŚCI CZYNU BĘDĄCEGO PRZEDMIOTEM SUBSYDIARNEGO AKTU OSKARŻENIA

Pokrzywdzony może wnieść subsydiarny akt oskarżenia tylko co do tego czynu, w związku z którym prokurator ponownie odmówił wszczęcia lub umorzył postępowanie, a zatem skarga subsydiarna może obejmować zarzut popełnienia czynu, który zachowuje przymiot tożsamości z tym, którego oceny dotyczyły decyzje kończące postępowanie przygotowawcze. Przez ten sam czyn rozumieć należy to samo zdarzenie faktyczne, które było już uprzednio przedmiotem prawnokarnej oceny, bez względu na jego kwalifikację prawną czy różnice w opisie czynu, jeżeli tylko konkretne okoliczności ustalone odnośnie identyczności przedmiotu przestępstwa, przedmiotu czynności wykonawczej, a także posiłkowo miejsca, czasu i okoliczności jego popełniania wskazują na tożsamość czynu. Przy czym nie stanowi wyjścia poza granice oskarżenia dokonanie odmiennych, niż przyjęte w zarzucie, ustaleń faktycznych co do tego samego zdarzenia np. w zakresie daty i miejsca popełnienia czynu. W wypadku poczynienia innych ustaleń co do czasu i miejsca popełnienia czynu dla zachowania tej tożsamości niezbędne jest wyłącznie wykazanie niezmienności podmiotu czynu, przedmiotu ochrony, a także tożsamości osoby pokrzywdzonej.

(IV KK 299/16 – postanowienie SN – Izba Karna z dnia 09-02-2017)

OPŁATA OD SUBSYDIARNEGO AKTU OSKARŻENIA

300 zł