WNIOSEK O PRZYJĘCIE PORĘCZENIA MAJĄTKOWEGO
Wniosek o przyjęcie poręczenia majątkowego możliwy jest na zasadzie art. 266 § 1 Kodeksu postępowania karnego (dalej: kpk).
Z niniejszego artykułu dowiesz się więc:
- co może być przedmiotem poręczenia majątkowego?
- z jakich źródeł może pochodzić poręczenie?
- co powinno zawierać postanowienie dotyczące poręczenia majątkowego?
- jaka jest istota poręczenia majątkowego?
- w jaki sposób ustalana jest wysokość poręczenia majątkowego?
- jak jest określany termin wpłacenia kwoty poręczenia?
- czy poręczenie majątkowe podlega oprocentowaniu?
- czy złożenie poręczenia majątkowego umożliwia uchylenie tymczasowego aresztowania?
Photo by Sharon McCutcheon on Unsplash
PRZEDMIOT PORĘCZENIA MAJĄTKOWEGO
Poręczenie majątkowe w postaci pieniędzy, papierów wartościowych, zastawu lub hipoteki może złożyć oskarżony albo inna osoba.
ŹRÓDŁA POCHODZENIA PORĘCZENIA MAJĄTKOWEGO
Przedmiot poręczenia majątkowego nie może pochodzić z przysporzenia na rzecz oskarżonego albo innej osoby składającej poręczenie dokonanego na ten cel. Sąd albo prokurator może uzależnić przyjęcie przedmiotu poręczenia majątkowego od wykazania przez osobę składającą poręczenie źródła pochodzenia tego przedmiotu.
POSTANOWIENIE DOTYCZĄCE PORĘCZENIA MAJĄTKOWEGO
Wysokość, rodzaj i warunki poręczenia majątkowego, a w szczególności termin złożenia przedmiotu poręczenia, należy określić w postanowieniu, mając na względzie sytuację materialną oskarżonego i składającego poręczenie majątkowe, wysokość wyrządzonej szkody oraz charakter popełnionego czynu.
ISTOTA PORĘCZENIA MAJĄTKOWEGO
Przyjęcie poręczenia majątkowego powoduje zawiązanie swego rodzaju umowy między organem procesowym a poręczycielem, w wyniku której oskarżony pozostaje na wolności w zamian za gwarancję stosownego zachowania.
(II AKz 385/16 – postanowienie SA Kraków z dnia 22-11-2016)
USTALANIE WYSOKOŚCI PORĘCZENIA MAJĄTKOWEGO
Wysokość poręczenia jest zależna nie tyle od majątku oskarżonego, co od charakteru zarzutów i ewentualnego równoważenia korzyści, jakie mógłby odnieść oskarżony naruszając warunki tego środka zapobiegawczego. Jednakże wartość poręczenia nie może być ustalona na poziomie, który byłby oczywiście nieosiągalny dla oskarżonego, co tworzyłoby fikcję z możliwości uzyskania zwolnienia.
(II AKz 68/19 – postanowienie SA Kraków z dnia 14-02-2019)
Wartość poręczenia majątkowego (czy w gotówce, czy w postaci innych praw majątkowych) powinna być tak oznaczona, by możliwość jego przepadku rzeczywiście motywowała podejrzanego do powstrzymania się od bezprawnych działań mogących utrudnić prowadzone postępowanie. Zarazem jednak powinna uwzględniać realne możliwości podejrzanego, jego majątek oraz związek z osobami, które mają dać zabezpieczenie, by wykluczyć pokusę ukrycia się podejrzanego lub innego bezprawnego wpływu na proces, a zarazem realnie umożliwiać sprostanie wyznaczonej kwocie.
(II AKz 423/18 – wyrok SA Kraków z dnia 17-08-2018)
OKREŚLENIE TERMINU WPŁACENIA KWOTY PORĘCZENIA MAJĄTKOWEGO
Termin do wpłacenia kwoty poręczenia majątkowego określony w postanowieniu o zastosowaniu tego środka zapobiegawczego jest jednym z istotnym elementów rozstrzygnięcia. Oznaczenie terminu wpłacenia kwoty poręczenia majątkowego wskazuje, do jakiego momentu możliwe jest stosowanie tego środka zapobiegawczego na dotychczasowych warunkach. Termin do złożenia kwoty poręczenia majątkowego ma jednocześnie znaczenie dla faktycznej wysokości obciążeń finansowych, jakie ponosi osoba poręczająca, które niewątpliwie są wyższe, gdy obciążenia te należy wypełnić w krótkim terminie. Nie można zgodzić się ze stanowiskiem sądu okręgowego, że termin do wpłacenia kwoty poręczenia majątkowego ma charakter instrukcyjny.
(II AKz 529/12 – postanowienie SA Kraków z dnia 13-12-2012)
OPROCENTOWANIE PORĘCZENIA MAJĄTKOWEGO
Kwota pieniężna złożona w sprawie tytułem poręczenia majątkowego jest przechowywana na rachunku pomocniczym sum depozytowych właściwego sądu, który jest oprocentowany. Owo oprocentowanie zaś, po potrąceniu kosztów związanych z prowadzeniem rachunku bankowego, powiększa wartość złożonej kwoty i zostanie wypłacone składającym poręczenie, po jego ustaniu (vide § 18 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 11 stycznia 2008 roku w sprawie szczegółowych zasad prowadzenia gospodarki finansowej i działalności inwestycyjnej sądów powszechnych).
(II AKz 654/11 – postanowienie SA Katowice z dnia 12-10-2011)
ZŁOŻENIE PORĘCZENIA MAJĄTKOWEGO JAKO WARUNEK UCHYLENIA TYMCZASOWEGO ARESZTOWANIA
Jeśli sąd uzależnił uchylenie tymczasowego aresztowania oskarżonego od złożenia poręczenia majątkowego, to złożenie sumy poręczenia obliguje sąd do uchylenia aresztowania (zamiany na poręczenie majątkowe) bez ponownego oceniania przesłanek zasadności postąpienia. Złożenie poręczenia jest w tej sytuacji spełnieniem ustalonego warunku.
(II AKz 653/95 – postanowienie SA Kraków z dnia 10-01-1996)
Odpowiednią formą orzeczenia oferującego zamianę aresztowania na poręczenie jest stwierdzenie, że uchylenie aresztowania uzależnia się od złożenia poręczenia, a do czasu złożenia go aresztowanie utrzymuje się. W przypadku pozostawania oskarżonego (podejrzanego) na wolności, należałoby oznaczyć termin złożenia poręczenia, a uzależnienie go odnieść do zastosowania aresztowania. Nie ma przeszkód, by orzeczenia takie zapadły z urzędu, gdy aresztowanie nie jest niezbędnym środkiem zapobiegawczym.
(II AKz 190/92 – postanowienie SA Kraków z dnia 09-09-1992)
ZAŻALENIE NA POSTANOWIENIE ODMAWIAJĄCE ZMIAN W ZAKRESIE PORĘCZENIA
Poręczającemu nie przysługuje zażalenie na postanowienie odmawiające zmian w zakresie poręczenia wcześniej ustanowionego.
(II AKz 470/06 – postanowienie SA Kraków z dnia 30-11-2006)
PROTOKÓŁ
Przyjęcie poręczenia majątkowego wymaga sporządzenia protokołu.